2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler Yürürlüğe Girdi

7343 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (“Kanun”) 30.11.2021 tarihli ve 31675 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun ile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda (“İİK”) önemli değişiklikler yapıldı:

• İİK’nın İcranın Geri Bırakılması başlıklı 36. maddesinde yapılan değişiklik ile icranın geri bırakılması kararını verme yetkisi, kanun yolu aşamasına göre Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay’dan alınarak takibin yapıldığı yer İcra Mahkemesi’ne verildi. Bölge Adliye Mahkemesi’nce istinaf başvurusunun kesin olarak esastan reddine karar verilmesi halinde alacaklının istemi üzerine teminata konu olan paranın alacaklıya ödeneceği düzenlendi. Öte yandan, istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin karara karşı temyiz yolunun açık olması halinde icranın geri bırakılması kararının etkisinin temyiz yoluna başvurma süresine kadar devam edeceği düzenlemesi getirildi.
• İİK’nın Kıymet takdiri başlıklı 87. maddesinde yapılan değişiklik ile haczedilen malların sicile kayıtlı olması halinde bu malların kıymet takdirinin bilirkişiler tarafından yapılması zorunlu hale getirildi.
• İİK’nın Taşınırlar hakkında başlıklı 88. maddesinde, muhafaza altına alınmamış olan hacizli malların satış talebi üzerine muhafaza altına alınması veya ihale alıcısına teslime hazır hale getirilmesi zorunluluğu getirildi.
• İİK’nın İstihkak davalarında mülkiyet karinesi başlıklı 97/a maddesine yapılan ekleme ile borçlu ve üçüncü kişinin birlikte ellerinde bulundurdukları malların üçüncü kişinin yedieminliği kabul etmesi halinde muhafaza altına alınmayacağı, ancak istihkak iddiası sonucunda icra mahkemesi takibin devamına karar verirse muhafaza altına alınabileceği düzenlendi.
• İİK’nın Talep için müddetler ve giderlerin yatırılması başlıklı 106. maddesinde yapılan değişiklik ile haczolunan olunan malların satışının istenme süresi hacizden itibaren 1 yıl olduğu düzenlendi. 1 yıllık süre içinde satışı istenip de artırma sonucu satışı gerçekleştirilemeyen mallar hakkındaki satış isteme süresinin alacaklı bakımından belirtilen sürenin bitiminden itibaren 1 yıl daha uzayacağı, satış talebiyle birlikte kıymet takdiri ve satış giderlerinin tamamının peşin olarak yatırılmasının zorunlu olduğu düzenlemeleri getirildi.
• İİK’nın Taksitle ödeme başlıklı 111. maddesinde yapılan değişiklikle borçlunun borcu taksitle ödeyeceğine dair taahhüdünü veya alacaklı ile bu yönde yaptıkları sözleşmeyi belgeleyen tutanak, damga vergisinden istisna edildi.
• İİK’nın kanuna yeni eklenen Borçluya satış yetkisi verilmesi başlıklı 111/A maddesi ile borçluya haczedilen malın rızaen satışı amacıyla yetki verildi. Buna göre, borçluya kıymet takdirinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep etme hakkı tanındı.
• İİK’nın kanuna yeni eklenen Elektronik ortamda açık artırma suretiyle satış başlıklı 111/B maddesi ile haczedilen malların açık arttırma yoluyla satışının UYAP sistemine entegre bir elektronik satış portalında yapılması düzenlendi. Açık arttırmada teklif verme süresi 7 gün olarak belirlendi. Teklifler arasındaki farkın, satışa çıkarılan malın muhammen kıymetinin binde birinden ve her halde 100 liradan az olmayacağı belirlendi.
• İİK’nın Arttırma hazırlık tedbirleri başlıklı 114. maddesinde yapılan değişiklik ile elektronik ortamda satışa ilişkin hazırlık işlemleri yeniden belirlendi. Buna göre, 1. ve 2. arttırmanın yapılacağı gün ve saatin artırmaya başlangıç tarihinden en az 15 gün önce ilan edileceği, artırmaya katılabilmek için mahcuzun kıymetinin %10’unu karşılayacak tutardaki teminatın satışı yapan icra dairesinin banka hesabına yatırılmasının zorunlu olduğu düzenlendi.
• İİK’nın İhalenin yapılması başlıklı 115. maddesinde yapılan değişiklikle; cebri icra satışlarının elektronik ortamda yapılmasına paralel olarak haczedilen taşınır malların ihale usulü de bununla uyumlu hale getirildi. Buna göre, 1. ve 2. ihalenin haczedilen malın muhammen kıymetinin %50’si üzerinden başlatılacağı ve şartların yerine gelmesi halinde malın en yüksek teklif verene ihale edileceği düzenleme altına alındı. Bu maddenin taşınmazların ihale edilmesi hakkında da uygulanacağı belirtildi.
• İİK’nın İhale bedelinin ödenmesi ve malın teslimi başlıklı 118. maddesinde yapılan değişiklikle; hem taşınırlar hem de taşınmazlar için, ihalenin feshinin istendiği durumda dahi alıcının arttırma tutanağından itibaren 7 gün içinde satış bedelini nakden ödemek zorunda olduğu ve satılan malın ihale kesinleşmeden alıcıya teslim ve ilgili sicile tescil edilemeyeceği düzenlendi.
• İİK’nın Arttırma hazırlık tedbirleri başlıklı 126. maddesinde yapılan değişiklik ile 114. maddede belirlenen taşınır açık arttırma hükümlerinin, taşınmazın açık artırma hazırlık tedbirleri hakkında da uygulanacağı düzenlendi. Elektronik satış portalında yapılacak satış ilanında; varsa ipotek sahibi alacaklılar ile diğer ilgililerin taşınmaz üzerindeki haklarını 15 gün içinde icra dairesine bildirmeleri gerektiği düzenleme altına alındı.
• İİK’nın İhalenin neticesi ve feshi başlıklı 134. maddesinde yapılan değişiklikle, satış isteyen alacaklı, borçlu, haczedilen malın resmi sicilinde kayıtlı kişiler ve sınırlı ayni hak sahipleri dışındaki kişilerin ihalenin feshi taleplerinin şikâyet yolu ile İcra Mahkemesi nezdinde 7 gün içinde ileri sürülebileceği düzenlendi. Bu kişiler bakımından; ihalenin feshi taleplerinin nispi harca tabi olduğu, söz konusu harç tutarının yarısının taleple birlikte yatırılmasının ve ilgili kişilerin muhtemel zararına karşılık olarak ihale bedelinin %5’i oranında teminat gösterilmesinin zorunlu olduğu hususları getirildi.
• İİK’nın Teminat karşılığı ödeme başlıklı 142/A maddesinde yapılan değişiklikle, sıra cetvelinde hak sahibi görünen alacaklıların dosyaya banka teminat mektubu sunarak alacağını tahsil edebilmesi için sıra cetveline itiraz edilmiş olma şartı kaldırıldı.

Özetle, İİK’da yapılan değişiklikler uygulamadaki sorunları düzeltmeye yönelik olmuş ve en önemlisi açık arttırmaların elektronik ortamda yapılması öngörülerek icra ve iflas hukuku alanında teknolojinin kullanılmasının önü açılmıştır. Süregelen Covid-19 pandemi süreci de dikkate alındığında yapılan değişikliklerin uygulamacıların ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olduğu ise tartışmasızdır.