Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik

Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) 29 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik’te, klinik psikolog, diyetisyen, hemşire, fizyoterapist, ve dil ve konuşma terapisti gibi sağlık meslek mensuplarının serbest şekilde mesleklerini icra etmelerine ilişkin usul ve esaslar kapsamlı şekilde belirlenmiştir.

Yönetmelik ile getirilen başlıca düzenlemeler şu şekildedir:

Sağlık Meslek Hizmet Birimi: Sağlık meslek mensupları mesleklerini serbest olarak yalnızca “sağlık meslek hizmet birimi” adı altında icra edebilecektir. Bu kapsamda, yalnızca Türk vatandaşı olan sağlık meslek mensupları kendi adlarına sağlık meslek hizmet birimi açabilecektir. Tüzel kişilerin bu alanda faaliyet göstermeleri yasaklanmıştır. Aynı unvan altında en fazla üç sağlık meslek mensubu ortak birim açabilecektir. Bu birimlerde her bir ilgili sağlık meslek mensubu için ayrı ruhsat belgesi düzenlenecek ve uygulama alanları birbirinden bağımsız şekilde oluşturulacaktır. Ayrıca, bir sağlık meslek mensubu sadece tek bir sağlık meslek hizmet birimi açabilecektir.

Ruhsat Süreci ve Zorunluluklar: Sağlık meslek hizmet birimi açılışı için ilgili İl Sağlık Müdürlüğü’nden ruhsat alınması zorunlu kılınmıştır. Başvuru sürecinde yerinde inceleme yapılacak, tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için süre tanınacaktır. Ruhsat alındıktan sonra altı ay içinde faaliyete başlanmaması halinde ise, ruhsat iptal edilebilecektir. Ayrıca, ruhsat bilgilerinde değişiklik olması durumunda, ilgili değişikliğin en geç 10 iş günü içinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirilmesi zorunlu tutulmuştur.

Devir Yasağı ve Taşınma Durumu: Yönetmelik açık şekilde ruhsatın devredilmesini yasaklamıştır. Sağlık meslek hizmet birimi ruhsatı hiçbir şekilde bir başkasına devredilemeyecek veya başka bir kişi adına kullanılmayacaktır. Sağlık meslek hizmet birimi içindeki herhangi bir alan veya bölüm de üçüncü kişilere kiralanamayacak veya devredilemeyecektir. Ayrıca, sağlık meslek hizmet birimi içerisinde farklı bir amaca yönelik iş yeri bulunması da yasaklanmıştır. Bunun yanı sıra, sağlık meslek hizmet biriminin taşınması durumunda, ruhsat başvuru işlemleri yeniden yapılacak ve taşınılan adres için yeni ruhsat düzenlenecektir.

Fiziksel ve Donanımsal Standartlar: Fiziksel koşullar bakımından, sağlık meslek hizmet birimlerinde her uygulama odasının en az 10 metrekare olması ve içinde lavabo ile engelli bireylerin erişimine uygun, hijyenik tuvaletlerin bulundurulması zorunluluğu gibi kurallar getirilmiştir.

Personel İstihdamı ve Yükümlülükler: Sağlık meslek mensupları, kendi meslek alanlarına uygun olarak bir adet sağlık teknikeri veya teknisyeni istihdam edebilecektir; bu sayı hiçbir durumda birden fazla olmayacaktır. Destek hizmetleri kapsamında destek personeli de istihdam edilebilecek, ancak bu kişiler doğrudan sağlık hizmetlerinin sunumunda görev alamayacaktır. Personelin kimliği ile çalışma gün ve saatleri önceden İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirilecek, personel değişiklikleri ise en geç 10 iş günü içerisinde iletilecektir.

Hizmet Sunumunda Usul ve Hasta Güvenliği: Hizmet sunum süreçleri, hasta güvenliği ve etik ilkelere sıkı sıkıya bağlı olarak yapılandırılmıştır. Sağlık meslek hizmet birimlerinde, yalnızca hekim tarafından tanısı konulmuş ve tedavi planı hazırlanmış hastalara hizmet sunulabilecektir. Her uygulama öncesinde hastanın bilgilendirilmiş onayı alınacak; uygulamayı gerçekleştirecek sağlık meslek mensubunun tedavi planını incelemesi üzerine planın hastaya zarar verebileceği durumların tespit edilmesi halinde uygulama gerçekleştirilmeyecektir. Hasta verileri elektronik ortamda güvenli bir şekilde muhafaza edilecek, merkezi sağlık veri sistemine aktarılacak ve verilerin değiştirilmesi veya silinmesine karşı gerekli tüm teknik ve idari önlemler alınacaktır. Elektronik imzalı kayıtlar resmî belge niteliğinde kabul edilecek ve düzenli şekilde yedeklenecektir. Ayrıca, hastaların sağlık verilerini talep etmesi halinde bu veriler hasta veya yasal temsilcisine sunulabilecektir. İlaveten, birimde gerçekleştirilen işlemlere ilişkin hasta kayıtlarının başka bir sisteme veya sağlık meslek hizmet birimine aktarılması kesin olarak yasaklanmıştır.

Kısıtlamalar: Sağlık meslek hizmet birimlerinde tetkik veya tahlil talep edilemeyecek, hastalar sağlık meslek hizmet birimlerinde gerçekleştirilmeyen tıbbi uygulamalar için farklı sağlık kuruluşlarına sevk edilemeyecek ve bu doğrultuda herhangi bir anlaşma veya iş birliği yapılamayacaktır. Sağlık meslek hizmet birimlerinde yalnızca mesleki yetki kapsamına giren tıbbi malzemeler ve cihazlar bulundurulabilecek; ilaç, kozmetik ürün veya gıda takviyesi gibi ürünlerin bulundurulmasına veya satışına izin verilmeyecektir.

Tanıtım ve Tabela Düzenlemeleri: Tanıtım ve tabela standartları bakımından, diğer hususların yanı sıra, tabelalarda yalnızca sağlık meslek mensubunun adı ve unvanı yer alacak, “Özel Sağlık Meslek Hizmet Birimi” ibaresinin bulunması zorunlu olacaktır. Kamu sağlık kuruluşlarını çağrıştıracak ifadeler ve görseller kullanılması yasaklanmıştır. Tanıtım veya reklam faaliyetlerinde kişileri yanıltacak, yanlış yönlendirecek veya talep yaratmaya yönelik ifadeler kullanılması veya diğer sağlık kuruluşları aleyhine haksız rekabet oluşturacak davranışlarda bulunulması yasaklanmıştır.

Denetim Süreci ve Yaptırımlar: Sağlık meslek hizmet birimleri yılda en az bir kez olağan denetime tabi tutulacaktır. Sağlık Bakanlığı, gerektiğinde kayıtlar üzerinden elektronik ortamda veya yerinde denetim gerçekleştirebilecektir. Sağlık meslek hizmet birimlerine, ruhsat belgesi, diploma ve çalışma belgeleri görünür bir şekilde asılacak, böylece denetimlerde kolay erişim sağlanacaktır. Denetim süreçlerinde birimde gizli bölme, kapalı dolap veya erişilemeyen alanların bulunması kesin olarak yasaklanmıştır.

Geçiş Süreci ve Mevcut Birimlerin Uyumu: Geçiş süreci kapsamında, mevcut sağlık kabinlerinin Yönetmeliğe uyum sağlamaları için 31 Aralık 2025 tarihine kadar süre tanınmıştır. Fiziki standartlar bakımından, ilgili sağlık meslek hizmet biriminin açıldığı tarihteki mevzuat hükümleri uygulanmaya devam edecek olup; diğer standartlar bakımından Yönetmelikteki tüm düzenlemelere en geç bu tarih itibariyle uyum sağlanması zorunlu tutulmuştur. Uyum sağlamayan birimler ise bu süre sonunda kapatılacaktır. Ayrıca, mevcut iş yerlerinin Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde ruhsatlandırılması da zorunlu kılınmıştır.

Özetle, söz konusu Yönetmelik ile sağlık meslek mensupları tarafından serbest meslek icrasının hukuki ve teknik çerçevesi belirlenmiş, sağlık hizmetlerinde kalite ve güvenlik standartlarının yükseltilmesi hedeflenmiştir. Sağlık meslek mensuplarının bağımsız olarak hizmet sunabilmelerine imkân tanınırken, hasta güvenliği, hizmet şeffaflığı ve kayıt sistemlerinde de yüksek standartların geçerli olması amaçlanmıştır.