Rekabet ihlallerine yönelik Rekabet Kurulu (“Kurul”) tarafından verilen idari para cezalarının belirlenmesini düzenleyen Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik yenilenmiş ve 27 Aralık 2024 tarih ve 32765 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yeni yönetmelik, 2009 yılından beri yürürlükte olan eski yönetmeliğin yerini almıştır.

Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik (“Yeni Ceza Yönetmeliği”) rekabet ihlallerine ilişkin idari para cezalarının belirlenmesine yönelik çerçevede önemli değişiklikler öngörmektedir. Bu bilgilendirme notunda getirilen başlıca değişiklikler özetlenmiştir:

1. Belirlenmiş Temel Para Cezası Oranlarının Kaldırılması

Yeni Ceza Yönetmeliği ile getirilen önemli değişikliklerden biri, temel ceza oranının yalnızca “kartel” ve “diğer ihlaller” şeklinde sınıflandırılmış ihlal türlerine bağlı olarak belirlendiği eski düzenlemenin ortadan kaldırılmasıdır. Eski yönetmelikte, karteller için ceza oranları teşebbüs cirosunun %2 ile %4’ü, diğer ihlaller için %0,05 ile %3’ü arasında belirlenmişti.

Yeni Ceza Yönetmeliği, bu sabit aralıkları kaldırmış olup, her bir ihlal için uygulanabilir temel ceza oranının belirlenmesi, ihlalin ağırlığı ve doğurduğu zararın niteliği dikkate alınmak suretiyle Kurul’un takdirine bırakılmıştır. Bu itibarla, başlangıç ceza oranı, özellikle, ihlal dolayısıyla gerçekleşen veya gerçekleşmesi muhtemel zararın ağırlığı ile ihlalin niteliğinin açık ve/veya ağır olup olmadığı gözetilmek suretiyle Kurul tarafından belirlenecektir.

2. Temel Ceza Oranının Hesaplanması

Yeni Ceza Yönetmeliği, idari para cezasının tayininde ihlalin süresine dayalı artışlarda daha ayrıntılı ve kademeli bir yöntem benimsemiştir. Buna göre, temel ceza oranı, başlangıç ceza oranına, ihlalin süresi nedeniyle artırım yapılarak tespit edilecek olup, artış oranları şu şekilde belirlenmiştir:

• 1–2 yıl: %20 artış
• 2–3 yıl: %40 artış
• 3–4 yıl: %60 artış
• 4–5 yıl: %80 artış
• 5 yıldan uzun: % 100 artış

3. Ağırlaştırıcı ve Hafifletici Unsurlarda Değişiklikler

Yeni Ceza Yönetmeliği kapsamında ağırlaştırıcı unsurların revize edildiği ve genişletildiği anlaşılmaktadır. Buna göre, genel olarak ağırlaştırıcı unsurlar, (i) 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve/veya 6. maddeleri kapsamındaki ihlallerin tekrarını (tekerrür), (ii) soruşturma kararının tebliğinden sonra ihlale devam edilmesi, (iii) ihlalde belirleyici etkinin bulunması ve (iv) Uzlaşma Yönetmeliğinin ilgili hükümleri kapsamında gizlilik yükümlülüğünün ihlal edilmesi unsurlarını kapsamaktadır. Ayrıca, ihlalde birden fazla ağırlaştırıcı unsurun birlikte bulunması halinde, belirlenen artırım oranının toplanarak temel ceza oranına uygulanacağı düzenlenmiştir.

Eski yönetmelikte olduğu gibi, Yeni Ceza Yönetmeliği’nde de hafifletici unsurlar örnekler şeklinde sıralanmıştır. Buna göre, (i) yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi haricinde, yerinde incelemenin daha kısa sürede tamamlanmasını veya daha etkin şekilde gerçekleştirilmesini sağlayan fiziksel ve/veya teknik imkânların sunulması suretiyle ya da yerinde inceleme esnasında inceleme konusuyla bağlantılı olan ilave bilgi veya belgelerin incelenen tarafça kendiliğinden sunulması suretiyle yerinde incelemeye yardımcı olunması, (ii) ihlalde diğer teşebbüslerin zorlamasının bulunması, (iii) ihlale katılımın sınırlı olması, (iv) ihlal konusu faaliyetlerin yıllık gayri safi gelirler içerisindeki payının düşük olması, (v) idari para cezasına esas alınan yıllık gayri safi gelirler içinde yurt dışı satış gelirlerinin bulunması gibi hallerin ilgili teşebbüs tarafından ispatlanması halinde cezanın indirilebileceği düzenlenmiştir.

4. Yöneticilere ve Çalışanlara Verilecek İdari Para Cezası

Yeni Ceza Yönetmeliği’nde belirleyici etki, ihlalin oluşmasında ve/veya sürdürülmesinde vazgeçilmez işlevi bulunma şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre, teşebbüslere Yeni Ceza Yönetmeliği kapsamında idari para cezası verilmesi halinde, ihlalde belirleyici etkisi saptanan teşebbüs yöneticilerine ya da çalışanlarına teşebbüse verilen cezanın yüzde beşine kadar idari para cezası verileceği düzenlenmiştir. Yeni düzenlemeyle birlikte kartel ve diğer ihlaller ayrımının ortadan kaldırılmasıyla, yönetici ve çalışanlara belirleyici etki kapsamında uygulanacak para cezaları da standart hale getirilmiştir.

Resmi Gazete’de yayımlanan Yeni Ceza Yönetmeliği’ne buradan ulaşabilirsiniz.