Türk Rekabet Hukukunda yasaklanmış olan kartellerin ortaya çıkarılması amacıyla Rekabet Kurumu (“Kurum”) ile aktif işbirliği yapan teşebbüs, teşebbüs yöneticileri ve çalışanlarına para cezasından bağışıklık veya para cezalarında indirim olanağı tanıyan Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği” veya “Yeni Pişmanlık Yönetmeliği”) 16 Aralık 2023 tarihli ve 32401 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Pişmanlık Yönetmeliği ilk defa 2009 yılında yürürlüğe girmiş olup, 2009 yılından bu yana anılan mevzuatta önemli bir değişiklik yapılmamıştır. Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği ile Kurum’un kartellere karşı güçlü yaptırımları bağlamında uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesinin amaçlandığı, özellikle kartel kolaylaştırıcısı gibi tanımların pişmanlık mekanizmasına kazandırılarak topla-dağıt karteller gibi ihlallere yönelik pişmanlık başvurularını teşvik edici olduğu, katma değer yaratan belge kriterinin getirilmesi ile mehaz Avrupa Birliği mevzuatına uyumun sağlandığı ve genel itibariyle pişmanlık mevzuatının günümüz koşullarına uyarlandığı belirtilebilecektir. Bu kapsamda Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği ile getirilen temel değişiklikler aşağıda belirtilmektedir:

1. Kartel Kolaylaştırıcılarının Pişmanlık Mekanizmasına Dâhil Edilmesi

Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği ile “Kartel tarafları ile üretim veya dağıtım zincirinin aynı seviyesinde faaliyet göstermeksizin, bir kartelin kurulmasına ve/veya sürdürülmesine aracılık eden, faaliyetleriyle bir kartelin kurulmasını ve/veya sürdürülmesini kolaylaştıran teşebbüsler ve teşebbüs birlikleri” için “kartel kolaylaştırıcısı” tanımı getirilmiştir. Bu sayede, aynı seviyede faaliyet gösteren teşebbüsler arasında bir kartel kurulmasının üst veya alt pazarda faaliyet gösteren bir teşebbüs vasıtasıyla gerçekleştiği topla-dağıt kartellerinde, kartel taraflarından ayrı olarak alt veya üst pazarda faaliyet gösteren “kartel kolaylaştırıcıları” olarak hareket eden teşebbüslerin pişmanlık mekanizmasından yararlanmasının önünü açan önemli bir yenilik getirilmiştir.

2. Katma Değer Yaratan Belge Koşulunun Getirilmesi

Mehaz Avrupa Birliği mevzuatına paralel olarak Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği ile, başvuruda bulunacak olanların ‘katma değer yaratan belge’, diğer bir deyişle, Kurul’un elindeki mevcut deliller dikkate alındığında, Kurul’un karteli ispat etme imkanını güçlendirecek bilgi ve/veya belge sunulması şartı getirilmiştir. Buna göre, başvuru sahibinin para cezalarında indirimden yararlanabilmesi için Kurul’a sunacağı bilgi ve belgelerin katma değer yaratan belge niteliğinde olması gerekmektedir.

Anılan düzenleme ile esasında bir delil elde etme yöntemi olan aktif işbirliği müessesi ile alternatif dosya sonuçlandırma yöntemi olan uzlaşma mekanizması arasındaki ayrım belirginleşmiştir. Pişmanlık Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen mekanizmalar, Kurum’un kartelleri ortaya çıkarmasına ve para cezasından tam bağışıklık sağlanması veya daha düşük cezalar karşılığında kartel taraflarından bulgular toplamasına olanak tanımaktadır. Uzlaşma prosedürü ise soruşturulan teşebbüslerin para cezalarında indirim karşılığında iddiaları kabul edebilecekleri alternatif bir yöntemdir.

3. Kartel Harici İhlaller İçin Pişmanlık Başvurusu

Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği ile, kartel ihlali teşkil ettiği varsayımıyla pişmanlık müessesesine başvuran ve fakat sonradan Kurul’un soruşturması neticesinde ilgili ihlalin kartel niteliğini haiz olmadığına karar verilmesi halinde dahi başvuru sahibinin pişmanlık mekanizması kapsamında para cezasında muafiyetten veya indirimden yararlanabilmesinin önünü açan hükümler getirilmiştir. Bu değişikliğin, ihlalin niteliğine ilişkin belirsizlikler nedeniyle pişmanlık başvurusunda bulunmakta tereddüt eden teşebbüslerin endişelerini giderecek nitelikte olduğu değerlendirilmektedir.

4. Zamansal Kısıtlamalar

Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği ile para cezalarında indirimden yararlanabilmek için başvuru sahiplerine belirli zamansal kısıtlamalar getirilmiştir. Buna göre, para cezasında indirime hak kazanabilmek için başvuru sahibine “soruşturma raporunun tebliğinden önce olmak kaydıyla soruşturma bildiriminin tebliğini takip eden üç ay içinde” başvurma şartı getirilmektedir.

Ayrıca, para cezasından muafiyet veya indirim kapsamında yapılan başvurularda, bu başvuruların tamamlanmasını müteakip, başvuru sahibi tarafından ek bilgi ve belge edinilmesi halinde, bu bilgi ve belgelerin ikinci yazılı savunma süresinin bitiminden önce olmak kaydıyla ve ivedilikle Kurum kayıtlarına sunulması gerekliliği öngörülmüştür. Buna göre, Kurum tarafından pişmanlık başvurusuna yönelik değerlendirmelerde süreçlerin hızlandırılmasının hedeflendiği anlaşılmaktadır.

5. Para Cezalarında İndirim Aralıkları

Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği ile, başvuru sahibine tanınacak para cezalarında indirim aralıkları bağlamında alt sınırların belirli ölçüde düşürüldüğü, bununla birlikte üst sınırların da belirli oranlarda arttırıldığı anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, para cezalarında indirim bakımından üst sınırların arttırılmasının başvuruları teşvik edici mahiyette olduğu anlaşılmaktadır.

6. Usule İlişkin Düzenlemeler

Usule ilişkin yapılan bir düzenleme ile, teşebbüs veya teşebbüs birlikleri tarafından yapılan pişmanlık başvurularında, gerek görülmesi halinde başvuru sahibinin mevcut yönetici ve çalışanlarının yazılı ve/ veya sözlü bilgilerine başvurulmasının sağlanacağı belirtilmiştir. Bu noktada, eski yönetici ve çalışanlarının yazılı ve/veya sözlü bilgilerine başvurulmasının gerekli görüldüğü hallerde, bunun sağlanması için başvuru sahibinin “azami gayret ve özen”i göstereceğine yönelik düzenleme öngörülmüştür.

Resmi Gazete’de yayımlanan Yeni Aktif İşbirliği Yönetmeliği’ne buradan erişilebilmektedir.